GUURKA IYO GABYAAAGII JAAMAC-SHALAQBEEN: DOOB AN KA AHAADO IYO GUUR AN KA LA’AADO

In badan ayaa suugaanyahannada Soomaaliyeed ay wax ka yiraahdeen arrimaha guurka, iyadoo nimba wixii markaas la soo gudboonaada uu ereyo murtiyeed ku cabbiri jiray. Rabbi Jannadiisa ha geeyee, Jaamac-Shalaqbeen oo ka mid ahaa Abwaannada Soomaalida kuwa ugu waaweyn, ayaa ammuuraha guurka iyo xulashada geyaanka ka tiriyay laba gabay oo caan ah oo la kala yiraahdo Doob an ka ahaado iyo Guur an ka la’aado.

Labadaas tixood iyo sidii ay ku soo baxeen ayaan haatanba kula wadaagayaa, ee bal sadarrada hoose isha aayar ula raac adigoo aad u dhuuxaya nuxurka gabayada, maangalnimada sababaha uu abwaanku soo bandhigayana ha u daymo la’aan.

1. Doob An Ka Ahaado

Gabaygaan abwaanku wuxuu tiriyay xilli, sida la wariyay, lugula taliyay oori ay kalatageen in uusan sidaas uga harine uu qiil raadsado, kana war doono wadaaddada diinta luugu hirto. Shalaqbeen waxa uu si faahfaahsan, farshaxannimana ku larantahay u soo bandhigay, sababaha uu uga baaqsaday in uu afadiisii hore dabaggalo rejana aysan ugu laabnayn. Gabaygu waxa uu ka koobnaa, sida arartaba ku cad, lix iyo toban qodob oo murtiyeysan mid kastana aad mashiiqsan doontid. Tuduc kasta goonidiisa ayuu cajiib u yahay, in aad dhowr mar aqrido kuna laallaabato waxa kugu qasbi doona maha tirade meerisyada, waase macnaha iyo miisaanka ay xambaarsan yihiin! Abwaanku sidaas ayuu yiri:

Kolba diraye naagtii inaan dabaggalee raadsho

Ee damac i qaadoon dhibaad kor uga sii doono

Lixya toban hal baan uga didee doob an ka ahaado!

Dacasoow haween waa wixii Doollo¹ ii dhigaye

Haataneen duqoobee cirrada maduxu diir yeeshay

Inay iiga dari baan arkaye doob an ka ahaado!

Da’ haddaan ka helay Eebeheey haygu deyn guda, e

Wax kaloon u daba doonto waaa ii dabbaalnimo, e

Nin kale haysu kala daadidee doob an ka ahaado!

Dab yar baa ka haray reer tolkeey damalla-weyntiiye

Daameey² oo dad ii xiga hadduu dadabta ii jiifo

Dadba iima laabnee hadduu darajadiis waayo

Danigiisa naagtii lahayd doob an ka ahaado!

Rati doodka lugu soo qabtiyo dabarku waa meele

Dusha kebedda laga saaro waa dumarka qaybtiise

Haba diirno naagtii lahayd doob an ka ahaado!

Marti soo dibbootiyo miskiin dalagsanee liicsan

Duco lagama maarmee middaan ugu dacaameeynnin

Dagaal ugama nooleyn karee doob an ka ahaado!

Haddaan diinta laayaco sharciga waa ku daallimaye

Inaan culummo deelqaafiyaa ma aha dawgeeye

Duggaalkooda naagtaan dhigeyn doob an ka ahaado!

Duqda hooyadeey ihi xaq bay ila dul joogtaaye

Dusha waxay i saartiyo waxay naaska igu deeydo

Darbaddeeda naagtii jeclayd doob an ka ahaado!

Duddo beel ah duul wada degiyo deris walaaloobay

Waxaa daawo loo yahay carruur la isu daayaahe

Naagtii dileeydoon ogeyn doob an ka ahaado!

Ergoo³ duuqay daawgoo xumaadiyo dirirradoo liicay

Haddaan leyska daba wadin waa lumi diraacdaase

Dugaaggiisa naagtii ahayd doob an ka ahaado!...

Haddii aad tirineysay intaani waa sagaal qodob, intii kale weli ma aanan helin baadiggoobkoodiise kama daalin.

FAAHFAAHIN IYO EREYBIXIN:

¹Meel ku taalla Soomaali Galbeed oo uu markaas abwaanku ku sugnaa.

²Daameey Xirsi oo ay Shalaqbeen xigto dhow ahaayeen.

³Ergoo duuqay: Arigoo macalluulay.

XIGASHO:

SOOYAALKA SOOMAALIDA: C/qaadir Aroma: 85-86

Cali maxamuud Qeylshe

Aabbaheey Cumar seefdheere

Cabdirisaaq Cabdulle Diilin

Barre Diini Cilmi

2.      Guur An Ka La’aado

Gabaygaani kama ujeeddo foga tixdii hore. Abwaanku wuxuu gabaygaan ku soo bandhigayaa dumarka uusan marnaba guursan doonin isagoo tuduc kastana dabadhigaya sabab looqaateen ah oo uu aamminsan yahay intii haweeneey caynkaas ihi ay ooridiisa noqon lahayd, in ay uga fiicantahay in uu qulyahaanlennimo ku noolaado oo uu kaligiis meel iska dego. Isagoo aftahannimadii Rabbi ku mannaystay tixdaan ku xardhay, Shalaqbeen waxa uu ku maansooday: 

Geeridu xaq weeyee hadduu go’o walaalkeeygu

Dhaxal igama geeyee haddaan guursho araddiisa

Hadba tii i garansiin lahayd guur an ka la’aado!

Gaadiidka loo raro middaan geela ka aqoonnin

Oon seeto lugu gaabiyiyo gunud u sooheeynnin

Galabtii middaan soo dhoweyn guur an ka la’aado!

Gambadaan u soo gaday qeyligaan guga u soo iibshay

Go’a kii la siiyiyo middaan xiran aqoon guudka

Ee maradu geyngeyman tahay guur an ka la’aado!

Garba lulada goor iyo ayaan camal la giidheeysan

Oo go’oow xaggee nalaka galay kuula gacaruurta

Meeshey nabadda iga geyn lahayd guur an ka la’aado

Guri ka cadda goor iyo ayaan aqalka gawdiidda

Ee ariga googooyn og ee gabalba meel joogo

Intaan goosan raacdayn lahaa guur an ka la’aado!

Ridii ariga guuxdaba middii gawrac ku hanjiidda

Ee sidii gabooyaad hilbaha geed ku waraneysa

Gacanteey inteey mari lahayd guur an ka la’aado!

Baabbuurka gaaska leh middaas Gedo u raacaysa

Ee uunka Gaaliyo Islaam soo gorgorineysa

Gunbeheeda tay wada arkeen guur an ka la’aado!

Soddoh gacaladeed waa haddeey kuu godloontahaye

Senge gaadda weyn iyo wan bay gabadha siidaaye

Kol hadday guraabbaas gashaan gacalo kaa hayne

Gabadheedu waa weer god lehe guur an ka la’aado

Gaaridu intay gogol dhigteey guriga xaadhaaye

Intay googgo’ kuu soo shubteey geedo shidataaye

Garka iyo goggeey kuu subkee sida gammaankiiye

Galliin iyo waxay kugu waddaa goor xun hay furine

Alleylehe guumeys lama guursadee gacalo waa taas.

XIGASHO:

SOOYAALKA SOOMAALIDA: C/qaadir Aroma: 86-87

Cali Maxamuud Qeylshe

AFEEF AFEEF AFEEF!

Dadka aan soo xigtay waxa ay isugu jiraan kuwo aan qoraalladooda aqriyay iyo kuwo aan toos ula kulmay. Maaddaama ay gabayadu maskaxda dad kala duwan ku kaydsanaayeen, tuducyada qaar ayaa qofba si kuugu sheegayaa ama u qorayaa, weliba siyaal dhowr ah, markaasna mid umbaad ka qaadaneysaa.

Sidoo kale maansooyinku ma dhamma oo mid kasta waxbaa ka maqan. Adiga haatan qoraalkeygan aqrinaya, waxaa laga yaabaa in aad meerisyada qaarkood si kale u maqashay. Haddaba wixii wax ku darid, ka dhimis iyo ka beddelid xagga gabayada ah, ama talo iyo tusaaleba ah, igaba hagran mayside ha iga illoobin. Wabillaahi Towfiiq.

DHAMMAAD

WQ: Ibraahim Cumar Seefdheere

Email: Seefdheere120@gmail.com

Mobile: +252616508040